Συνέντευξη Τύπου: Εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος της Θεσσαλονίκης

Συνέντευξη Τύπου με  αφορμή τις εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος της Θεσσαλονίκης, υπό τον τίτλο «Ποτέ Ξανά. 76 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το στρατόπεδο Άουσβιτς-Μπίρκεναου», πραγματοποιήθηκε σήμερα, Πέμπτη 7 Μαρτίου 2019, στην αίθουσα της Συγκλήτου του ΑΠΘ.

Τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν από τις 13 έως τις 17 Μαρτίου 2019 συνδιοργανώνουν ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (ΑΠΘ) και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ΠαΜακ).

Ο Δήμαρχος, Γιάννης Μπουτάρης, στην τοποθέτησή του, αναφερόμενος στην διοργάνωση της Πορείας Μνήμης υπογράμμισε την πρωτοβουλία του Δήμου, που βασίστηκε στην  ιδέα του καθηγητή Εβραϊκής Ιστορίας και συγγραφέα, Ιακώβ Σιμπή, για την  ανάδειξη της Εβραϊκής παρουσίας και τη συμβολή της στην ταυτότητα της πόλης. «Τιμούμε αυτό που λέγεται παντού, ότι η Θεσσαλονίκη είναι η ‘’Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων’’ ή ‘’Μητέρα του Ισραήλ’’. Με το σκεπτικό ‘’Ποτέ Ξανά’’ και ‘’Δεν Ξεχνώ’’ η αρχική πρωτοβουλία του Δήμου για την Πορεία Μνήμης έφερε μια στρατηγική συνεργασία με την Ισραηλιτική Κοινότητα και τα πανεπιστήμια της πόλης, ενώ επεκτάθηκε σε σχολεία και στις Δημοτικές Κοινότητες.

Η Θεσσαλονίκη πέρασε μια σκοτεινή και σιωπηλή περίοδο σχετικά με τα τότε γεγονότα και πρέπει αυτή η μνήμη, όχι απλά να μείνει ζωντανή, αλλά να ωφεληθούμε ως πόλη από αυτή την παρουσία που εξαφανίστηκε με εγκληματικές ενέργειες. Φέτος είναι η τελευταία χρονιά που αυτή η Διοίκηση οργανώνει σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια και την Ισραηλιτική Κοινότητα την Πορεία Μνήμης και τις δράσεις γύρω από αυτήν. Ελπίζω και πιστεύω ότι αυτοί που θα διαδεχθούν την παρούσα Διοίκηση, θα συνεχίσουν να στηρίζουν αυτή τη δράση» τόνισε ο Γιάννης Μπουτάρης.

Ο Δήμαρχος αναφέρθηκε ακόμη στη μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στην Πορεία Μνήμης, λέγοντας: «Μεγάλη προσέλευση έχουμε και από χώρες της Ευρώπης, όπως η Γαλλία και η Γερμανία και όχι απαραίτητα Εβραίων», ενώ όσον αφορά στον βανδαλισμό του εβραϊκού μνημείου στο ΑΠΘ επισήμανε ότι αυτό αποκαθίσταται και ο Δήμος θα αναλάβει τον ηλεκτροφωτισμό του. «100 φορές να το βανδαλίσουν, 110 φορές θα το ξαναφτιάξουμε» τόνισε χαρακτηριστικά.

Σε ειδική αναφορά του στην ανακατασκευή της Πλατείας Ελευθερίας, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, διευκρίνισε: «Έως το τέλος της χρονιάς θα έχουμε ανακατασκευασμένη την Πλατεία Ελευθερίας ως Πλατεία Μνήμης και αυτό θα είναι ένα ακόμη συμβολικό και σημαντικό βήμα για την παρουσία των Εβραίων στην πόλη για να τιμούμε την μνήμη τους».

Τέλος, ο Γιάννης Μπουτάρης, έκανε λόγο για την έκδοση σχετικού Βασιλικού Διατάγματος από το Βέλγιο που αφορά στη νομιμοποίηση του Ιδρύματος του Μουσείου Ολοκαυτώματος. «Με το διάταγμα αυτό ανοίγει ο δρόμος για την ολοκλήρωση των χρονοβόρων και γραφειοκρατικών διαδικασιών, προκειμένου γύρω στον Σεπτέμβριο  να αρχίσει η κατασκευή του Μουσείου».

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Περικλής Α. Μήτκας, που ανέφερε: «Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης συμμετέχει από την πρώτη χρονιά ενεργά στη διοργάνωση των εκδηλώσεων στη μνήμη των δεκάδων χιλιάδων θυμάτων της Θεσσαλονίκης και όλης της Ελλάδας, των Εβραίων συμπολιτών μας, με σειρά δράσεων. Σήμερα θα αποτίσουμε φόρο τιμής  στις φοιτήτριες και τους φοιτητές μας, 76 άτομα, που μαρτύρησαν, χάθηκαν ή των οποίων η τύχη αγνοείται. Το έργο του Ξενή Σαχίνη που σήμερα θα αποκαλυφθεί, συμβολίζει ακόμη μία προσπάθεια αυτογνωσίας, μία ακόμη προσπάθεια αποκατάστασης της αλήθειας και της απόδοσης τιμής στα θύματα και τους απογόνους τους, μια ακόμη προσπάθεια διατήρησης της μνήμης, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος».

Ο Πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, έκανε λόγο για μια εκδήλωση – θεσμό, τον οποίο έχει αγκαλιάσει η πόλη. «Θέλω να πιστεύω ότι οποιαδήποτε διοίκηση στον Δήμο ή στο Πανεπιστήμιο θα συνεχίσει αυτήν την Πορεία Μνήμης. Για μένα, σαν Εβραίο, είναι πραγματικά συγκινητικό. Πριν 76 χρόνια, 50.000 άνθρωποι, Εβραίοι Θεσσαλονικείς, έκαναν την ίδια πορεία και έφυγαν, χάθηκαν, γιατί εκεί που πήγαν, δεν υπήρχε επιστροφή. Σήμερα εμείς κάνουμε αυτή την ίδια πορεία για να τους τιμήσουμε και είναι πραγματικά συγκινητικό ότι συμμετέχει στις εκδηλώσεις όλη η πόλη και στέλνει το μήνυμα ποτέ να μην ξαναγίνει αυτό το έγκλημα», τόνισε ο κ. Σαλτιέλ.

«Με αυτή την Πορεία και με τα λόγια μας πρέπει να διδάξουμε τους νέους τα γεγονότα, να μάθουν τι έγινε, να μπορούν να κρίνουν. Όλες αυτές οι εκδηλώσεις καταλήγουν στην παιδεία, η οποία είναι απαραίτητη και είναι πραγματικά σημαντικό ότι σήμερα συμμετέχουν σε αυτές τις εκδηλώσεις τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα» σχολίασε ο ίδιος και κατέληξε: «Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ρόλος τους είναι να μεταλαμπαδεύουν αυτά τα γεγονότα, αυτές τις άσχημες εμπειρίες στους νέους, ώστε να είναι θωρακισμένοι σε μηνύματα μισαλλοδοξίας, ρατσισμού και αντισημιτισμού, τα οποία δυστυχώς σήμερα βλέπουμε πολύ πιο έντονα σε όλη την Ευρώπη».

Ο Αντιπρύτανης Διοικητικών Υποθέσεων, Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας, Καθηγητής Δημήτριος Κυρκιλής, αναφερόμενος στις εκδηλώσεις μνήμης της πόλης επισήμανε: «Η συμμετοχή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας σε αυτές τις εκδηλώσεις αναδεικνύει την ανάγκη, όχι μόνο να μην επαναληφθούν και στο μέλλον τέτοιες τραγωδίες, αλλά κυρίως να υπάρχει αντίσταση στους ανέμους του ρατσισμού, που εμφανίζονται και πάλι, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά σε όλη την Ευρώπη.

Είναι εποχές κατά τις οποίες ο ρατσισμός και ο μη σεβασμός του διαφορετικού αποκτούν και πάλι ένα momentum. Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχουμε πλήρη συναίσθηση των υποχρεώσεών μας ως ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, να απαντούμε στις προκλήσεις της κοινωνίας, αλλά η απάντησή μας αυτή να είναι στη βάση των αξιών του διαλόγου, της συνεργασίας, των ίσων ευκαιριών, της ανοιχτής κοινωνίας» τόνισε ο κ. Κυρκιλής, επισημαίνοντας ότι στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου διδάσκεται η εβραϊκή γλώσσα.

Η Σύμβουλος της 1ης Δημοτικής Κοινότητας, Ελένη Χοντολίδου, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα των δράσεων το οποίο διαμορφώνεται ως εξής:

    Τετάρτη 13 Μαρτίου 2019, στις 17.00 και 18.00 – Εβραϊκοί Περίπατοι σε ιστορικά μνημεία της πόλης με αφετηρία το Εβραϊκό Μουσείο. Τις ομάδες στις οποίες θα συμμετέχουν έως 30 άτομα θα ξεναγήσουν ο Ιστορικός, Επίκουρος Καθηγητής της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών του ΑΠΘ, Γιώργος Αντωνίου και το μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ, Δημήτρης Γουλής.
    Τετάρτη 13 Μαρτίου 2019, στις 18.00, στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου (Βασ. Γεωργίου Α΄1, 1ος όροφος) –Προβολή της ελληνικής ταινίας  «Φιλιά εις τα παιδιά» σε σκηνοθεσία του Βασίλη Λουλέ, για τους εκπαιδευόμενους των σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας.
    Παρασκευή 15 Μαρτίου 2019, στις 18.00, στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου (Βασ. Γεωργίου Α΄ 1, 1ος όροφος) – Ομιλία  του Καθηγητή Devin Naar με θέμα: «Thessaloniki’s Jews and the Boundaries of the Greek Nation – Οι Εβραίοι  της Θεσσαλονίκης και τα όρια του ελληνικού Έθνους» (με την υποστήριξη του Γενικού Προξενείου των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη). Η ομιλία θα γίνει στα αγγλικά με παράλληλη διερμηνεία στα ελληνικά.
    Κυριακή 17 Μαρτίου 2019, Πορεία Μνήμης, στις 11.30 – Αφετηρία η Πλατεία Ελευθερίας. Κατάληξη Πορείας και Τελετή στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό. Στην εκδήλωση θα πάρει μέρος η υψίφωνος, Μαριάντζελα Χατζησταματίου και μαθητές του Εβραϊκού Σχολείου Θεσσαλονίκης που θα ερμηνεύσουν δύο τραγούδια, ενώ από κοινού με παιδιά από την περιοχή της Ξηροκρήνης θα φυτέψουν συμβολικά μια ελιά.

Στην Πορεία Μνήμης θα τιμηθούν από τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη και τον Πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας, Δαυίδ Σαλτιέλ, ο Αχιλέα Κουκοβίνο και ο Χάιντς Κούνιο, που υπήρξαν κρατούμενοι σε στρατόπεδα. Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση του προγράμματος, η Ελένη Χοντολίδου, ευχαρίστησε τις εκδόσεις «Επίκεντρο» για την επιμέλεια των εντύπων που συνοδεύουν τη διοργάνωση.

Μετά το πέρας της συνέντευξης Τύπου, ακολούθησε η τελετή αποκαλυπτηρίων του έργου που είναι αφιερωμένο στη μνήμη των Εβραίων φοιτητών του ΑΠΘ, που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα, στην είσοδο (φουαγιέ) της Αίθουσας Τελετών του ΑΠΘ.

Το έργο φιλοτέχνησε ο Καθηγητής του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ και εικαστικός, Ξενής Σαχίνης.

Ο Δήμαρχος, Γιάννης Μπουτάρης, στο πλαίσιο της τελετής, δήλωσε: «Όταν αναλάβαμε τη διοίκηση του Δήμου, είχαμε το σκεπτικό ότι δεν μπορείς να χτίσεις το μέλλον σου, αν δεν ξέρεις το παρελθόν σου. Στο παρελθόν της Θεσσαλονίκης ήταν ιδιαίτερα έντονη η εβραϊκή παρουσία, η οποία επηρέασε και την ίδια την ταυτότητα της πόλης. Αυτή η ταυτότητα διαλύθηκε με το Ολοκαύτωμα, το οποίο ήταν ένα έγκλημα κατά της πόλης».

Στη συνέχεια, απονεμήθηκαν  στην προπτυχιακή φοιτήτρια, Μαρία Πανταζή, και στην υποψήφια Διδάκτορα, Πολυξένη Ελευθερίου, για πρώτη φορά, οι υποτροφίες «Ανδρέας Σεφιχά» και  «Αλμπέρτος Ναρ» αντίστοιχα, οι οποίες χορηγούνται από την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης (ΙΣΡ) μέσω της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών του ΑΠΘ.

Φωτογραφίες: εδώ