Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης τιμά τη μνήμη των Θεσσαλονικέων Εβραίων που έχασαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με μία ιστορική συναυλία στο Μόναχο, που πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη, με πόρους του Ελληνογερμανικού ταμείου για το μέλλον, τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας και γίνεται σε συνεργασία με την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης.
Τον Μάρτιο του 1943 ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη το πρώτο από τα συνολικά 19 τρένα, που μετέφεραν 46.091 Εβραίους Θεσσαλονικείς στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μισή χιλιετία σεφαρδίτικης κληρονομιάς μίας ακμάζουσας κοινότητας της πόλης, κυριολεκτικά αφανίστηκε μέσα σε λίγα χρόνια. Η Κ.Ο.Θ. τιμά τη μνήμη όσων δεν επέστρεψαν ποτέ με ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον πρόγραμμα κορυφαίων Ελλήνων και Εβραίων δημιουργών. Η μουσική άλλωστε υπήρξε η παρηγορητική σύντροφος των μόλις 1.950 επιζώντων που γύρισαν από την κόλαση, τραγουδώντας στη διαδρομή «Περίμενέ με Θεσσαλονίκη».
Παρασκευή 10 Μαρτίου 2017, ώρα 20:00
Herkulessaal, Μόναχο
Διεύθυνση ορχήστρας: Γεώργιος Βράνος
Σοπράνο: Μαρία Κωστράκη
Βιόλα: Χαρά Σειρά
Ακορντεόν: Κωνσταντίνος Ράπτης
Συμμετέχει η Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης (διδασκαλία: Μαίρη Κωνσταντινίδου)
Πρόγραμμα:
Gustav Mahler: Συμφωνία Νο.5, Adagietto
Betty Olivero: ‘Neharo’t, Neharo’t’, κοντσέρτο για βιόλα, ακορντεόν και ορχήστρα
Δημήτρης Μητρόπουλος: Ταφή
Γιάννης Κωνσταντινίδης: Δωδεκανησιακή σουίτα αρ.1
Μίκης Θεοδωράκης: Συμφωνία αρ.3, μέρος γ’
Τιμές εισιτηρίων:
Πλατεία 30 €
Εξώστης 20 €
Προπώληση εισιτηρίων:
Muenchen Ticket
www.muenchenticket.de
Τηλ. 0049 89 54818181
• Με την υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη
• Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας
• Σε συνεργασία με την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης
Το βίντεο της συνέντευξης τύπου:
https://youtu.be/NQP666TQX28
Λίγα λόγια για το πρόγραμμα:
Ο Γκούσταβ Μάλερ υπήρξε γόνος γερμανόφωνης οικογένειας Εβραίων Ασκενάζι και ήταν το δεύτερο από τα συνολικά 12 παιδιά τους. Γεννήθηκε στην Βοημία και σε μικρή ηλικία μετακόμισε οικογενειακώς στην Μοραβία. Το μεγάλο του παράπονο ήταν πως έζησε μια ζωή ως ‘τρις άπατρις’, σύμφωνα με τη δική του έκφραση: ήταν ένας Βοημός στην Αυστρία, ένας Αυστριακός στην Γερμανία και ένας Εβραίος σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Η Πέμπτη Συμφωνία είναι το πρώτο μεγάλο έργο της ύστερης περιόδου του και είναι πλούσια σε έντονα και αντιφατικά μεταξύ τους συναισθήματα. Το πασίγνωστο 4ο μέρος της συμφωνίας αποτελεί ένα ερωτικό τραγούδι, αφιερωμένο στη σύζυγό του ¶λμα. Ο μελωδικός διάλογος των εγχόρδων με την άρπα καθηλώνει, ενώ ο Μάλερ αφήνει σε κάποια σημεία να αιωρείται και το ερώτημα για το αν πρόκειται τελικά για τραγούδι της αγάπης ή του θανάτου, ιδίως με τις νύξεις στον Βάγκνερ και τα αναπάντητα ερωτήματα που αφήνει στο τέλος.
Το Neharo’t Neharo’t είναι ένα υπέροχο έργο της σύγχρονης Ισραηλινής δημιουργού Μπέτυ Ολιβέρο, το οποίο αποτελεί ουσιαστικά ένα αφιέρωμα σε όλες τις γυναίκες και τα παιδιά που ζουν σε πολεμικές ζώνες. Όταν η συνθέτης έγραφε το έργο τον Ιούλιο του 2006, το Ισραήλ βρισκόταν στη μέση ενός βίαιου πολέμου με την Χεζμπολάχ. Βαθιά συγκινημένη από τις τρομακτικές εικόνες των θυμάτων και των δύο πλευρών διάλεξε θρήνους των μητέρων, χηρών και αδελφών που είχαν χάσει αγαπημένα πρόσωπα, ως σημείο αναφοράς για τη σύνθεσή της. Ο τίτλος Neharo’t Neharo’t σημαίνει στα Εβραϊκά ‘ποτάμια ποτάμια’ και παραπέμπει στα ποτάμια δακρύων που έχουν χυθεί από γυναίκες στη θλίψη τους. Ο τίτλος όμως δίνει και μία αχτίδα ελπίδας, αφού η ρίζα της εβραϊκής λέξης ‘nahar’ (ποτάμι) μοιάζει με τη λέξη ‘nehara’ που σημαίνει ‘ακτίνα φωτός’.
Το συμφωνικό ποίημα Ταφή του Δημήτρη Μητρόπουλου γράφτηκε τον Απρίλιο του 1915 και αποτελεί μία εκδήλωση της βαθιάς πίστης του συνθέτη. Το έργο αρχικά προορίζονταν να αποτελέσει το Β’ μέρος της Συμφωνίας του Χριστού, η οποία όμως δεν ολοκληρώθηκε τελικά. Ο Μητρόπουλος παραθέτει στο εξώφυλλο της παρτιτούρας ένα απόσπασμα από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (κζ’59) και ένα μέρος ενός ποιήματος του Victor Hugo. Η Ταφή σύμφωνα με το συνθέτη «δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προσευχή, ένας θρήνος που βγαίνει από τα βάθη της ψυχής μου για εκείνον που υπέφερε για μας, για εκείνον που όλοι πρέπει ν’ αγαπούν και να λατρεύουν!».
Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης γεννήθηκε στη Σμύρνη και σπούδασε πιάνο και θεωρητικά στην Ανώτατη Σχολή του Βερολίνου. Η πλούσια εργογραφία του έχει ένα χαρακτήρα γνήσια ελληνικό, εμποτισμένο από το δημοτικό τραγούδι, ενώ χαρακτηριστικό είναι πως έγραφε και ως Κώστας Γιαννίδης τη λεγόμενη ‘ελαφρά μουσική’. Έχει γράψει πλήθος έργων με αναφορές στους ρυθμούς και τις μελωδίες των Δωδεκανήσων, εκ των οποίων δύο δωδεκανησιακές σουίτες για ορχήστρα. Η πρώτη Δωδεκανησιακή Σουίτα γράφτηκε το 1948 και είναι αφιερωμένη στον Ελβετό μουσικολόγο Samuel Baud-Bovy, αφού τα θέματά της είναι παρμένα από τους δυο τόμους της συλλογής του «Τραγούδια των Δωδεκανήσων», μία εκπληκτική μελέτη των χορών και των τραγουδιών των συγκεκριμένων ακριτικών νησιών.
Η 3η Συμφωνία του Μίκη Θεοδωράκη αποτελεί ένα υπέροχο μωσαϊκό μελωδιών και θεματικά βασίζεται στο ποίημα του Σολωμού ‘Τρελή Μάνα’, με αναφορές και στην ‘Πόλη’ του Καβάφη. Ο συνθέτης την έγραφε από το 1942 μέχρι την πρώτη εκδοχή της δεκαετίας του 80’, ενώ συνέχισε να προσθέτει υλικό μέχρι και τη δεύτερη εκδοχή της δεκαετίας του 90’. Στο Γ’ μέρος, που λειτουργεί σαν ιντερλούδιο, ο Θεοδωράκης επεξεργάζεται βυζαντινούς ύμνους της Μεγάλης Παρασκευής, ενώ χαρακτηριστικό του έργου είναι η υπόμνηση των ήχων της καμπάνας της Αγίας Σοφίας. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα από τα κορυφαία και πλέον γνωστά ελληνικά συμφωνικά έργα, με το οποίο ο δημιουργός θέλησε να παραδώσει σε ολόκληρο τον κόσμο ‘ένα μουσικό μνημείο που να εκφράζει το βαθύτερο χαρακτήρα της σύγχρονης ελληνικότητας’.
«Σκοντάφταμε μέσα στο σκοτάδι πάνω σε μεγάλες πέτρες και πέφταμε σε βαθιές λακκούβες πηγαίνοντας δεμένοι προς το στρατόπεδο... Κάποιες φορές κοίταξα προς τον ουρανό τα αστέρια που ξεθώριαζαν στο ροζ χρώμα ενός μουντού πρωινού και στο μυαλό μου είχα την εικόνα της γυναίκας μου. Τότε για πρώτη φορά είδα την αλήθεια: ότι η αγάπη είναι ο τελικός και υψηλότερος σκοπός στον οποίο πρέπει να προσβλέπει ο άνθρωπος ».
Viktor Frankl, Αυστριακός νευρολόγος και ψυχίατρος, επιζών του Ολοκαυτώματος
Διεύθυνση Ορχήστρας: Γεώργιος Βράνος
Σοπράνο: Μαρία Κωστράκη
Βιόλα: Χαρά Σειρά
Ακορντεόν: Κωνσταντίνος Ράπτης
Χορωδία: Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης Διδασκαλία: Μαίρη Κωνσταντινίδου
Παραγωγή: Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης
Με την υποστήριξη: Γενικό Προξενείο της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη
Υπό την αιγίδα: Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας
Συνεργασία: Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης