ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ ΗΡΩΩΝ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ – ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Στις 29.01.2017 πραγματοποιήθηκε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης η εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Το παρόν στις εκδηλώσεις μνήμης έδωσε πλήθος κόσμου. Μεταξύ άλλων παρέστησαν ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας, Δημήτρης Βίτσας ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, η Πρέσβης του Ισραήλ Ιρίτ Μπεν-Άμπα, ο Περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας, η Αντιπεριφεριάρχης Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης Βούλα Πατουλίδου, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ο Γενικός Πρόξενος της Ρουμανίας και εκπρόσωπος της προεδρεύουσας χώρας του οργανισμού International Holocaust Remembrance Alliance (I.H.R.A.), Dr. Martin Ladislau Salamon, ο δήμαρχος Νεάπολης - Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, βουλευτές της ΝΔ, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και πλήθος εκπροσώπων των αρχών της πόλης και του διπλωματικού σώματος.

Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος κατά την άφιξή του απευθυνόμενος στον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, κ. Δαυίδ Σαλτιέλ, εξέφρασε την ειλικρινή του χαρά που παρευρίσκεται στην τελετή. Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση  για τα θύματα του Ολοκαυτώματος.

Κατά την ομιλία του, ο Δημήτρης Βίτσας τόνισε πως «είμαστε με τον άνθρωπο και με τις αξίες που είναι βάση του πατριωτισμού». Όπως είπε, «το Ολοκαύτωμα σχεδόν εξόντωσε στο σύνολο του τον εβραϊκό πληθυσμό της πόλης. Το 96% εστάλη στο Άουσβιτς. Όσοι επέστρεψαν, βρήκαν τα πράγματα διαφορετικά, τα σπίτια είχαν λεηλατηθεί και οι περιουσίες είχαν αλλάξει χέρια». Παράλληλα, ο κ. Βίτσας επεσήμανε πως «η ένταξη των Εβραίων στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης μετά τον πόλεμο δεν ήταν εύκολη, αλλά δεν το έβαλαν κάτω και τα κατάφεραν».

Και συνέχισε: «Το 2004 ψηφίστηκε παμψηφεί η καθιέρωση της Ημέρας Μνήμης για τους Εβραίους. Τώρα, λόγω του ναζιστικού μορφώματος της βουλής δεν θα γινόταν κάτι τέτοιο». Για τις γερμανικές αποζημιώσεις, είπε πως «είναι αυθύπαρκτο θέμα, δεν συμψηφίζεται, δεν υπάρχει παραγραφή». «Μέσα σε αυτή την εκκρεμότητα συμπεριλαμβάνονται και οι αποζημιώσεις των Ελλήνων Εβραίων», πρόσθεσε.

«Είναι η περίοδος που ο καθένας διαλέγει πλευρά ανάμεσα στον ρατσισμό και τις αρχές της δημοκρατίας. Είναι πρόκληση να μην αφήσουμε το πρόσωπο του ναζισμού να εμφανιστεί. Αυτή τη λογική έχουμε στην καρδιά μας και την καθημερινή μας πρακτική!», κατέληξε.

Η πρέσβειρα του Ισραήλ στην Ελλάδα, κατά την ομιλία της δήλωσε: «Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης είναι από τις αρχαιότερες. Το Ολοκαύτωμα είναι το πιο φριχτό έγκλημα της ιστορίας. Δεν έχει υπάρξει έγκλημα που να συγκρίνεται με το Ολοκαύτωμα στο μέγεθος και τη φρικαλεότητα του. Ποτέ πια ξανά λοιπόν λέω εγώ. Θέλω να ευχαριστήσω τους 329 Έλληνες Χριστιανούς της Θεσσαλονίκης που διέσωσαν Εβραίους. Η τελετή δεν είναι μόνο σημαντική για να αποδοθεί φόρος τιμής αλλά για να διδαχθούμε».

Παράλληλα, η πρέσβειρα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου μιλώντας «για την επάνοδο του αντισημιτισμού». Όπως είπε, «ο αντισημιτισμός αναδύεται παντού και έχουν υπάρξει αντισημιτικά επεισόδια και στην Ελλάδα, ενώ τα επεισόδια στη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 200%. Οι χώρες πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Στην Ελλάδα υπάρχει αντισημιτισμός και εκφράζεται και μέσω της Χρυσής Αυγής που είναι τρίτο κόμμα. Η Ελλάδα έχει πολύ δρόμο να διαβεί ακόμα». Δεν παρέλειψε ωστόσο να αναφερθεί στα θετικά βήματα που έχει κάνει η χώρα, όπως τις προόδους στην εκπαίδευση άνω στο θέμα του Ολοκαυτώματος αλλά και το γεγονός ότι το ελληνικό κοινοβούλιο συμπεριέλαβε στη ρητορική μίσους και τις αντισημιτικές εκφράσεις.

Ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, μιλώντας για το Ολοκαύτωμα, είπε πως «50.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης εστάλησαν στα στρατόπεδα, αφανίστηκε σχεδόν ολόκληρη η κοινότητα». Πρόσθεσε πως, ήταν μια κοινότητα ζωντανή που έδωσε στην πόλη τον χαρακτήρα της πολυπολιτισμικότητας όταν ήταν δύσκολο να αποκτηθεί ένας τέτοιος χαρακτήρας.

«Η μνήμη του Ολοκαυτώματος είναι μια μνήμη που πάλεψε με τις σιωπές, χρειάζεται πολλή δουλειά για να καταλάβουμε ότι το Ολοκαύτωμα μας αφορά όλους. Τα τελευταία χρόνια, ο νεοναζισμός αναδύεται σε όλον τον κόσμο και ενισχύεται από συνθήκες όπως η φτώχεια. Δεν είναι λίγες ούτε μικρές οι προκλήσεις που εχουμε μπροστά μας», επεσήμανε ο κ. Τζιτζικώστας.

Στο ίδιο πνεύμα και σε έναν έντονα συγκινησιακό λόγο, η αντιπεριφερειάρχης της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκη Βούλα Πατουλίδου σημείωσε «κάποιοι βοήθησαν, ενώ κάποιοι πρόδωσαν τους Εβραίους της πόλης. Στον ίδιο τόπο ζουν και άγγελοι και διάβολοι. Το μάθημα του ανθρωπισμού είναι η μόνη μας ελπίδα».

Αναφερόμενη στον πρόσφατο θάνατο του πατέρα της, είπε πως αν ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου πονάει τόσο πολύ, τότε δεν μπορούμε να φανταστούμε τι ζήσανε οι Εβραίοι που έχασαν τους δικούς τους με τέτοιον απάνθρωπο τρόπο.

Κατόπιν, το λόγο πήρε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, κατά την ομιλία του, αναφέρθηκε στη δημιουργία του Μουσείου του Ολοκαυτώματος λέγοντας «η Θεσσαλονίκη δημιουργεί το μουσείο για το Ολοκαύτωμα και ένα εκπαιδευτικό κέντρο που θα αποτελέσει τοπόσημο. Μάλιστα, για το Μουσείο του Ολοκαυτώματος ανακοίνωσε ότι αυτό θα ολοκληρωθεί και θα παραδοθεί το 2020. «Θα είναι ένα μουσείο ενάντια στον ολοκληρωτισμό και θα αποτελέσει μια απόδειξη ότι η Θεσσαλονίκη όχι μόνο δεν ξέχασε τους Εβραίους, αλλά τους τιμά με τον καλύτερο τρόπο. Φτιάχνουμε το Μουσείο όχι μόνο για την ιστορία της κοινότητας, φτιάχνουμε το μουσείο για εμάς», ενώ τόνισε επίσης ότι «Σήμερα η πόλη ντρέπεται για αυτή τη σιωπή, για τους δοσίλογους και για τον τότε δήμο που διέλυσε το νεκροταφείο και ντρέπεται και για τους πρυτάνεις που έχτισαν πάνω εκεί ένα πανεπιστήμιο …. το Ολοκαύτωμα έκλεψε το μέλλον της πόλης μας, η Θεσσαλονίκη χωρίς αυτό θα ήταν σήμερα μια άλλη πόλη».

(ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΔΩ).

Ο Πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ ανέφερε ότι σήμερα, 72 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, υπάρχουν τόσο ανησυχητικά σημεία που μιλάμε ξανά για εξάπλωση ναζισμού και αντισημιτισμού. «Οι σημερινές συνθήκες, όπως η φτώχεια και η δυσπραγία, είναι οι συνθήκες που εκμεταλλεύονται όσοι θέλουν να παρουσιάσουν λύσεις που βασίζονται στον ρατσισμό, λύσεις που όσο περνάει ο καιρός έχουν μεγάλη απήχηση. Υποχρεούμαστε να μην ξεχάσουμε», επεσήμανε.

Ο κ. Σαλτιέλ τόνισε όμως ότι είναι αισιόδοξος, λέγοντας πως υπάρχει ελπίδα. Ως παράδειγμα έδωσε την έδρα των εβραϊκών σπουδών στο ΑΠΘ αλλά και τις πρωτοβουλίες του δημάρχου για την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης αναφορικά με το Ολοκαύτωμα και την εβραϊκή κοινότητα της πόλης.

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της κεντρικής ομιλίας σημείωσε: «Το Ολοκαύτωμα, όμως, είναι ένα γεγονός μοναδικό στην Ιστορία του κόσμου. Ποτέ στην ταραγμένη ιστορία της ανθρωπότητας, δεν είχαν δημιουργηθεί εργοστάσια με ένα και μόνο σκοπό: Τη μαζική δολοφονία ανθρώπων με όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό τρόπο.»

«Στην Ελλάδα, με καθυστέρηση δεκαετιών, θεσπίσαμε την 27η Ιανουαρίου ως μέρα μνήμης των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων και ηρώων του Ολοκαυτώματος. Δυστυχώς, όμως, ο βαθμός κατανόησης της ελληνικής κοινωνίας και ειδικά της νέας γενιάς για το τι πραγματικά συνέβη στο Άουσβιτς, στο Μαϊντάνεκ και στα άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, δεν είναι ικανοποιητικός. Το Ολοκαύτωμα δεν είναι μια απλή υποσημείωση στην τραγική ιστορία του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.»

«Σήμερα, η συρρικνωμένη Εβραϊκή κοινότητα δεν κουβαλά μόνο τις δικές της οδυνηρές μνήμες. Βρίσκεται αντιμέτωπη και με την πραγματικότητα ενός αυξανόμενου αντισημιτισμού. Δεν με φοβίζει μόνο το γεγονός ότι αρνητές του Ολοκαυτώματος κάθονται με αυταρέσκεια στα βουλευτικά έδρανα. Αυτούς τουλάχιστον τους ξέρουμε. Πιο πολύ με φοβίζει η απαξιωτική ματιά απέναντι σε όποιον επιλέγει να κυκλοφορεί με κιπά. Οι ασυνάρτητες θεωρίες συνομωσίας που διακινούνται στα chat rooms του διαδικτύου. Η αφοριστική εξίσωση μιας θεμιτής πιθανώς διαφωνίας με την εξωτερική πολιτική του Ισραήλ με έναν ισοπεδωτικό αντισημιτισμό.»

Επίσης αναφέρθηκε στην ιστορία της θείας του πατέρα του που πήρε υπό την προστασία της μια Εβραιοπούλα (ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ν.Δ. ΕΔΩ).

Μετά τις ομιλίες και σε μια ιδιαίτερα φορτισμένη ατμόσφαιρα, πραγματοποιήθηκε η Απονομή του Τίτλου του «Δικαίου των Εθνών» στους απογόνους του Γεωργίου Σπυρίδωνος Σταυρίδη, για τη διάσωση της οικογένειας Ιωσήφ Μεναχέμ Στρούμτσα. Τον Τίτλο παρέλαβε η κόρη του κ. Σταυρίδη.

Στο βήμα ανέβηκε φανερά συγκινημένος ο Ιωσήφ Στρούμτσα, ο οποίος μίλησε για την ευεργετική δράση του κ. Σταυρίδη. Σύμφωνα με την μαρτυρία του 88χρονου, ο Γεώργιος Σταυρίδης, τότε διοικητής της αστυνομίας της Βέροιας, συμβούλεψε τον πατέρα της οικογενείας Στρούμτσα, που ήταν και πρόεδρος της ισραηλιτικής κοινότητας στη Βέροια, να καταφύγει στα βουνά για να σωθεί. Τον κ. Στρούμτσα ακολούθησαν και άλλες οικογένειες, συνολικά 150 άτομα, και έτσι κατάφεραν να σωθούν. Από τα στρατόπεδα στη Βέροια δεν επέστρεψε κανείς.

Όταν, λόγω πολέμου ο κ. Στρούμτσα αναγκάστηκε να αλλάξει το όνομά του, μετονομάστηκε σε Πέτρος Σταυρίδης, ως ένδειξη τιμής στον άνθρωπο που έσωσε τον ίδιο και δεκάδες άλλους Εβραίους.

Δείτε ΕΔΩ το βίντεο με την ομιλία του κ. Στρούμτσα

Μετά τις ομιλίες, ακολούθησε η τελετή κατάθεσης στεφάνων αλλά και τα εγκαίνια της έκθεσης «Την Επαύριον του Ολοκαυτώματος» στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Η έκθεση αναφέρεται στην αναβίωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης την περίοδο 1944-1946, η οποία όπως περιέγραψε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ στην ομιλία του ήταν πολύ δύσκολη για τους Εβραίους που κατάφεραν να επιζήσουν των στρατοπέδων και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, τη Θεσσαλονίκη.

«Οι Εβραίοι κλήθηκαν να επιβιώσουν στην ίδια τους την πατρίδα. Όταν επέστρεψαν, στη θέση μιας συναγωγής υπήρχε πλέον μια ταβέρνα, στις οικίες τους πλέον ζούσαν πρόσφυγες ή βομβόπληκτοι ενώ τα μάρμαρα του εβραϊκού νεκροταφείου χρησιμοποιούνταν ως δομικά υλικά», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σαλτιέλ.

Στην έκθεση ξεναγήθηκε από τον Δρ. Ευάγγελο Χεκίμογλου, έφορο του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας, Δημήτρης Βίτσας.