Σε ειδικÞ τελετÞ που Ýγινε στο Πνευματικü ΚÝντρο της ΙσραηλιτικÞς Κοινüτητας Αθηνþν, στις 28.11.2011, ο πρÝσβης του ΙσραÞλ στην ΕλλÜδα κ. ¢ριε ΜÝκελ και ο πρüεδρος του Κεντρικοý Ισραηλιτικοý Συμβουλßου ΕλλÜδος κ. Δαυßδ ΣαλτιÝλ απÝνειμαν τον Τßτλο και το ΜετÜλλιο του «Δικαßου των Εθνþν» σε οκτþ ¸λληνες Χριστιανοýς που διÝσωσαν Εβραßους συμπατριþτες τους κατÜ τη διÜρκεια της ΝαζιστικÞς ΚατοχÞς. Στην εκδÞλωση παρÝστησαν οι οικογÝνειες των διασωθÝντων και των «Δικαßων», ο Αρχιεπßσκοπος της ΚαθολικÞς Εκκλησßας στην ΕλλÜδα κ. Φþσκολος, ο Ραββßνος Αθηνþν κ. ΜιζÜν, εκπρüσωποι του διπλωματικοý σþματος, πρüεδροι και εκπρüσωποι των εβραúκþν κοινοτÞτων και οργανþσεων.
ΚατÜ την εκδÞλωση βραβεýτηκαν, μετÜ θÜνατον, οι: πατÝρας ΙωÜννης Μαραγκüς για τη διÜσωση του ΖερÜρ ΣαÀα. Επßσης οι: ΑθανÜσιος και ΑθηνÜ Ρüμπου, ΣτÝφανος ΡουσαμÜνης, Νικüλαος και ΦανÞ ΦατλÝ, ΕυÜγγελος Κουκοýλας, και ΙωÜννης ΘεμελÞς για τη διÜσωση της οικογÝνειας ΣαμουÞλ και Νßνας Δαυßδ.
«¼ποιος σþζει μια ζωÞ σþζει üλον τον κüσμο», δÞλωσε ο πρÝσβης του ΙσραÞλ στην ΕλλÜδα, κ. ¢ριε ΜÝκελ, αναφερüμενος σε παλιÜ εβραúκÞ παροιμßα, εκφρÜζοντας την ευγνωμοσýνη στους βραβευθÝντες. ΕπιπλÝον, τüνισε üτι η φετινÞ βρÜβευση Ýχει την ιδιαßτερη σημασßα της για το ΙσραÞλ και την ΕλλÜδα δεδομÝνου üτι πραγματοποιεßται σε μßα περßοδο ραγδαßας βελτßωσης των ελληνο- ισραηλινþν σχÝσεων.
«Η Ευγνωμοσýνη εßναι παντοτινÞ προς τους ΣυνÝλληνες που Ýδωσαν το δυνατü βαθýτερο περιεχüμενο στην Ýννοια «¢νθρωπος». Η σημερινÞ τελετÞ αποδεικνýει üτι, παρ´ üλον üτι Ýχουν περÜσει σχεδüν εβδομÞντα χρüνια απü τüτε, η ευγνωμοσýνη των Εβραßων που σþθηκαν κατÜ τη διÜρκεια της ΓερμανικÞς ΚατοχÞς της ΕλλÜδος εξακολουθεß να αναζητÜ τους σωτÞρες για να τους αναγνωρßσει και για να τους επιβραβεýσει», τüνισε χαρακτηριστικÜ ο πρüεδρος του Κ.Ι.Σ.Ε. κ. Δ. ΣαλτιÝλ απευθυνüμενος προς τους Δικαßους.
Ο τßτλος του «Δικαßου των Εθνþν» δßδεται απü το «Γιαντ ΒασÝμ», το ßδρυμα και το μουσεßο που δημιουργÞθηκε στην ΙερουσαλÞμ απü το ΚρÜτος του ΙσραÞλ για τη διαιþνιση της μνÞμης των θυμÜτων και των ηρþων του Ολοκαυτþματος. ΑπονÝμεται σε Üτομα που με κßνδυνο της ζωÞς τους διÝσωσαν διωκüμενους Εβραßους κατÜ τη διÜρκεια του Ολοκαυτþματος στον Β’ Παγκüσμιο Πüλεμο. Για την απονομÞ της διÜκρισης διενεργεßται διεξοδικÞ Ýρευνα απü το Γιαντ ΒασÝμ και απαιτεßται ειδικÞ Ýγκριση απü το Ανþτατο ΔικαστÞριο του ΙσραÞλ. Ο τßτλος του «Δικαßου των Εθνþν» θεωρεßται μια απü τις υψηλüτερες τιμητικÝς διακρßσεις απονÝμεται σε ξÝνο πολßτη απü το ΚρÜτος του ΙσραÞλ.
ΠÝρα απü τα βραβεßα, σε ειδικÞ τελετÞ που πραγματοποιεßται στο ΙσραÞλ, αναρτÜται και τιμητικÞ πλακÝτα με το üνομα του «Δικαßου» σε ειδικü χþρο του Ιδρýματος Γιαντ ΒασÝμ.
ΠÜνω απü 250 ¸λληνες «Δßκαιοι» Ýχουν τιμηθεß μÝχρι σÞμερα. Μεταξý αυτþν και ο μακαριστüς Αρχιεπßσκοπος Αθηνþν και ΠÜσης ΕλλÜδος Δαμασκηνüς, ο ΔιοικητÞς της ΕλληνικÞς Αστυνομßας κατÜ τη διÜρκεια της ΚατοχÞς ¢γγελος ¸βερτ, οι μακαριστοß Μητροπολßτες Ζακýνθου Χρυσüστομος και ΔημητριÜδος Ιωακεßμ, ο τüτε ΔÞμαρχος Ζακýνθου, ΛουκÜς ΚαρρÝρ και πολλοß Üλλοι αφανεßς Þρωες του Β´ Παγκοσμßου ΠολÝμου.
Ιστορßες διÜσωσης
«ΔΙΚΑΙΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» - ΠατÝρας ΙωÜννης Μαραγκüς
Η ιστορßα διÜσωσης του ΖερÜρ ΣαÀα
Ο ΖερÜρ ΣαÀας γεννÞθηκε στη Θεσσαλονßκη το 1932. Η οικογÝνειÜ του εßχε ιταλικÞ υπηκοüτητα και, ως εκ τοýτου, Þταν σε θÝση να φýγει απü την πüλη το καλοκαßρι του 1942, üταν οι Γερμανοß Üρχισαν να εντεßνουν τις διþξεις εναντßον των Εβραßων. Τους επüμενους μÞνες, δημιουργÞθηκε γκÝτο στη Θεσσαλονßκη και ακολοýθησε, την Üνοιξη του 1943, ο εκτοπισμüς πÜνω απü 45.000 Εβραßων στο ¢ουσβιτς και η καταστροφÞ αυτÞς της ιστορικÞς εβραúκÞς κοινüτητας.
Η οικογÝνεια ΣαÀα κατüρθωσε να φτÜσει στην ΑθÞνα, η οποßα την εποχÞ εκεßνη Þταν ακüμη υπü ιταλικÞ κατοχÞ. Η σχετικÞ ασφÜλεια, ωστüσο, δεν κρÜτησε πολý: τον ΣεπτÝμβριο του 1943 οι Γερμανοß Ýλεγχαν üλη την ελληνικÞ επικρÜτεια και η οικογÝνεια ΣαÀα Þταν και πÜλι σε κßνδυνο. Οι γονεßς του ΖερÜρ αποφÜσισαν üτι θα Þταν ασφαλÝστερο εÜν η οικογÝνεια χωριζüταν. Ο πατÝρας πÞγε να κρυφτεß σε Ýνα χωριü που βρισκüταν υπü τον Ýλεγχο του ΕΛΑΣ. Η μητÝρα βρÞκε καταφýγιο στην οικογÝνεια Φιξ ως καθηγÞτρια πιÜνου και Ýψαχνε Ýνα ασφαλÝς μÝρος για τον 11χρονο γιο της. ΑποφÜσισε να αποταθεß σε Ýνα γνωστü του πατÝρα της, Ýναν ιερÝα στον Καθολικü Καθεδρικü Ναü του Αγßου Διονυσßου. Εκεß συνÜντησε τον ΠατÝρα ΙωÜννη Μαραγκü, Ýναν Ιησουßτη ιερÝα, ο οποßος συμφþνησε να κρýψει τον ΖερÜρ στο μοναστÞρι των Ιησουιτþν. ΥποσχÝθηκε μÜλιστα να επιστρÝψει το παιδß στους γονεßς του μετÜ τον πüλεμο και μüνο αν εκεßνοι δεν επÝστρεφαν, θα ανÝτρεφε το παιδß ως Ιησουßτη.
Ο ΖερÜρ μεταφÝρθηκε στο μοναστÞρι των Ιησουιτþν, στην οδü ΜιχαÞλ Βüδα 28, και παρουσιÜστηκε με ψεýτικη ταυτüτητα ως ανιψιüς του ιερÝα, με το üνομα ΙωÜννης ΒαμβακÜρης. Μüνον ο ΙωÜννης Μαραγκüς και Ýνας Üλλος μοναχüς, ο Νικüλαος ΞανθÜκης, γνþριζαν üτι ο ΖερÜρ Þταν Εβραßος. Στο μοναστÞρι ο ΖερÜρ Ýκανε το παπαδοπαßδι, αλλÜ ο ΠατÝρας Μαραγκüς κρÜτησε την υπüσχεσÞ του και δεν Ýγινε καμßα απολýτως προσπÜθεια προσηλυτισμοý. Ο ΖερÜρ Ýμεινε στο μοναστÞρι για πÜνω απü Ýνα χρüνο και στο διÜστημα αυτü δεν εßχε καμßα επαφÞ με την οικογÝνειÜ του.
«Εκτüς του üτι υπÞρξε για εμÝνα μητÝρα, πατÝρας και πνευματικüς οδηγüς», Ýγραψε ο ΖερÜρ ΣαÀας στη μαρτυρßα του, «ο ΠατÝρας Μαραγκüς Þταν επßσης Ýνας εξαιρετικüς δÜσκαλος. Εκτüς απü τη θρησκευτικÞ διδασκαλßα, που μου παρεßχε ο ßδιος, και τα μαθηματικÜ που μου δßδασκε ο ΠατÝρας Φßλιππος, απÝκτησα δßπλα του μια ευρεßα γενικÞ παιδεßα. Εßναι εξÜλλου γνωστοß οι Ιησουßτες για την ευρυμÜθειÜ τους».
ΜετÜ την απελευθÝρωση, οι γονεßς του ΖερÜρ Þρθαν να τον πÜρουν. ¼μως, ο ΖερÜρ Þταν πλÝον τüσο δεμÝνος με τον ΠατÝρα Μαραγκü που δεν Þθελε να εγκαταλεßψει το μοναστÞρι. ¹ταν ο ßδιος ο ΠατÝρας Μαραγκüς που τον Ýπεισε να γυρßσει στους γονεßς του.
Προσπαθþντας να κÜνουν το γιο τους να ξεχÜσει το διÜστημα που Ýζησε στο μοναστÞρι και τους μοναχοýς, οι γονεßς του δεν αναφÝρθηκαν ποτÝ στον ΠατÝρα Μαραγκü, üμως, üπως ο ΖερÜρ ανακÜλυψε αργüτερα, διατηροýσαν για χρüνια επαφÞ με τον Üνθρωπο που εßχε σþσει τη ζωÞ του γιου τους. Μüνον üταν ο ΖερÜρ ενηλικιþθηκε, οι γονεßς του τοý επÝτρεψαν να επισκεφθεß τον ΠατÝρα Μαραγκü. Απü τüτε, ο καθολικüς ιερÝας Ýγινε οικογενειακüς φßλος, συμμετεßχε σε üλες τις γιορτÝς της οικογÝνειας, συμπεριλαμβανομÝνων του γÜμου του ΖερÜρ και της θρησκευτικÞς ενηλικßωσης των δýο παιδιþν του, και ο ΖερÜρ τον επισκεπτüταν συχνÜ. ¼ταν ο ΠατÝρας ΙωÜννης Μαραγκüς Þταν Üρρωστος, ο «ΓιαννÜκης», üπως ο ßδιος αποκαλοýσε τον ΖερÜρ, Þταν πÜντα δßπλα του, σαν γιος.
¼ταν ο ΠατÝρας Μαραγκüς απεβßωσε, το 1989, ο ΖερÜρ Ýνοιωσε σαν να εßχε χÜσει τον ßδιο του τον πατÝρα.
Στις 7 Μαρτßου 2010 ο ΠατÝρας ΙωÜννης Μαραγκüς αναγνωρßστηκε μετÜ θÜνατον ως Δßκαιος των Εθνþν.
Φωτογραφßα: ΜÝλη της οικογÝνειας ΣαÀα με τον πατÝρα ΓαβριÞλ Μαραγκü, τον πρÝσβη του ΙσραÞλ και τον πρüεδρο του ΚΙΣΕ κατÜ την ανακÞρυξη του πατÝρα ΙωÜννη Μαραγκοý ως ΔΙΚΑΙΟΥ και την απονομÞ του Μεταλλßου και του Τßτλου.
«ΔΙΚΑΙΟΙ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ»: ΣτÝφανος ΡουσαμÜνης, ΙωÜννης ΘεμελÞς, ΑθανÜσιος & ΑθηνÜ Ρüμπου, ΕυÜγγελος Κουκοýλας, Νικüλαος & ΦανÞ ΦατλÝ
Η ιστορßα διÜσωσης του ΣαμουÞλ και της Νßνας Δαυßδ
Ο ΣαμουÞλ και η Νßνα Δαυßδ ζοýσαν στα Τρßκαλα της Θεσσαλßας με τα δýο τους παιδιÜ, τον ΙσαÜκ και τον Ηλßα. Απü τον Απρßλιο του 1941, η περιοχÞ αυτÞ Þταν υπü ιταλικÞ κατοχÞ. Τον ΣεπτÝμβριο του 1943 οι Γερμανοß κατÝλαβαν ολüκληρη την ελληνικÞ επικρÜτεια και Üρχισαν τους εκτοπισμοýς των Εβραßων. Η οικογÝνεια Δαυßδ, μüλις πληροφορÞθηκε για τις εκτοπßσεις των Εβραßων στις κατεχüμενες απü τους Γερμανοýς περιοχÝς, αποφÜσισε να φýγει απü το σπßτι της, μαζß με τους παπποýδες. Τα επüμενα δýο χρüνια και μÝχρι την απελευθÝρωση, κρυβüταν μετακινοýμενη απü το Ýνα μÝρος στο Üλλο στην περιοχÞ ΤρικÜλων και φιλοξενοýμενη απü διÜφορες οικογÝνειες.
Κατ’ αρχÞν, φιλοξενÞθηκαν στο σπßτι του ΣτÝφανου ΡουσαμÜνη, στο χωριü Κρηνßτσα. Ο ΣτÝφανος τους καλωσüρισε στο σπßτι του και φρüντισε για üλες τις ανÜγκες τους. Ωστüσο, ο πεθερüς του δεν ενÝκρινε την παραμονÞ μιας εβραúκÞς οικογÝνειας στο σπßτι του. Φοβοýμενος üτι θα μποροýσε να τους καταγγεßλει στις ΑρχÝς, ο ΣτÝφανος κανüνισε να μεταφερθεß η οικογÝνεια Δαυßδ στο σπßτι του ΙωÜννη ΘεμελÞ, στο ßδιο χωριü. Ο ΘεμελÞς Þταν χÞρος και ζοýσε σε Ýνα μικρü σπßτι με την πεθερÜ του και τα δýο παιδιÜ του. ¹ταν πολý φτωχοß και συνÞθως νοßκιαζαν δωμÜτια στο σπßτι τους, þστε να Ýχουν κÜποιο εισüδημα. ΒλÝποντας τους κινδýνους που αντιμετþπιζε η εβραúκÞ οικογÝνεια, ο ΘεμελÞς προσφÝρθηκε να τους φιλοξενÞσει για δýο μÞνες, αφιλοκερδþς, και παρεßχε μÜλιστα τροφÞ στην πολυμελÞ οικογÝνεια. ¼ταν Γερμανοß στρατιþτες Üρχισαν να περιπολοýν την περιοχÞ, η οικογÝνεια Δαυßδ φυγαδεýτηκε και πÜλι. ΒρÞκε καταφýγιο στο χωριü ΑρδÜνιο, üπου τους φιλοξÝνησαν ο ΘανÜσης και η ΑθηνÜ Ρüμπου με τα τρßα παιδιÜ τους.
«ΒρÞκαμε μια οικογÝνεια. Τα παιδιÜ Þταν σαν αδÝλφια μας. ΖÞσαμε μαζß σε μια γαλÞνια και ειρηνικÞ ατμüσφαιρα και Ýνιωσα σαν να ανÞκα στην οικογÝνεια αυτÞ», εßπε ο ΙσαÜκ Δαυßδ στη μαρτυρßα του. ΠαρÜ τη φαινομενικÞ ηρεμßα, η γερμανικÞ παρουσßα Þταν πολý απειλητικÞ και η οικογÝνεια αναγκÜστηκε να μετακομßσει και πÜλι σε Ýνα πιο απομακρυσμÝνο σημεßο. ΑυτÞ τη φορÜ πÞγαν στο Κοýρσοβο (το σημερινü Ελληνüκαστρο), üπου κρýφτηκαν στο σπßτι του ΕυÜγγελου Κουκοýλα. Επρüκειτο üμως για προσωρινü καταφýγιο. ΥπÞρχαν ακüμη δýο εβραúκÝς οικογÝνειες στο μικρü αυτü χωριü και, μια ΚυριακÞ, οι κÜτοικοι του χωριοý συγκεντρþθηκαν και ζÞτησαν απü τους Εβραßους να φýγουν, φοβοýμενοι αντßποινα. Η οικογÝνεια σþθηκε χÜρη στην παρÝμβαση του Κþστα, γιου του ΕυÜγγελου Κουκοýλα, που Þταν αντÜρτης και ο οποßος τους απÜντησε üτι üποιος θα πεßραζε Εβραßο θα εßχε να κÜνει μαζß του. ΜετÜ απü αυτÜ τα γεγονüτα, η οικογÝνεια Δαυßδ πÞγε σε Üλλο χωριü, τον Κüνισκο, üπου κρýφτηκε στην οικογÝνεια ΦατλÝ.
ΜετÜ την απελευθÝρωση, η οικογÝνεια Δαυßδ επÝστρεψε στα Τρßκαλα. ΔιατÞρησε στενÞ επαφÞ με τις οικογÝνειες που τους φιλοξÝνησαν με κßνδυνο της ζωÞς τους και μοιρÜζoνταν μαζß τους χαρÝς και λýπες.
¼ταν ο ΙσαÜκ Δαυßδ Ýστειλε τη μαρτυρßα του στο Yad Vashem, εξÝφρασε τη λýπη του που δεν εßχε μεριμνÞσει νωρßτερα για αυτü και Ýτσι, οι ευεργÝτες της οικογÝνειÜς του τιμοýνται μετÜ θÜνατον.
Στις 22 Σεπτεμβρßου 2009 ο ΣτÝφανος ΡουσαμÜνης, ο ΙωÜννης ΘÝμελης, οι ΑθανÜσιος & ΑθηνÜ Ρüμπου, ο ΕυÜγγελος Κουκοýλας και οι Νικüλαος & ΦανÞ ΦατλÝ αναγνωρßστηκαν ως Δßκαιοι των Εθνþν.
Φωτογραφßα: Απü την απονομÞ του Μεταλλßου και του Τßτλου στις οικογÝνειες ΦατλÝ, Ρüμπου και ΡουσαμÜνη.
ΠηγÞ : http://www.kis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=667:-a-q-q&catid=49:2009-05-11-09-28-23
